ภาวะโรคจอประสาทตาผิดปกติในกลุ่มเด็กคลอดก่อนกำหนด (Retinopathy of prematurity; ROP)

ภาวะโรคจอประสาทตาผิดปกติในกลุ่มเด็กคลอดก่อนกำหนด (Retinopathy of prematurity : ROP) 

ภาวะโรคจอประสาทตาผิดปกติที่เกิดกับกลุ่มเด็กที่คลอดก่อนกำหนด ภาษาอังกฤษ เราเรียกว่า (Retinopathy of prematurity:  ROP)  คือภาวะโรคที่มีสาเหตุมาจากการเกิดความผิดปกติของเส้นเลือดที่อยู่บริเวณจอประสาทตาในเด็กที่คลอดก่อนอายุกำหนด  ภาวะนี้มีทั้งแบบที่ไม่เป็นอันตรายต่อตาซึ่งไม่มีผลต่อการมองเห็น หรืออาจเป็นแบบอันตรายต่อตามากและส่งผลร้ายแรงทำให้เกิดสภาวะตาบอด  ปัจจุบันนี้ภาวะนี้พบได้บ่อยขึ้นเพราะเด็กที่คลอดก่อนกำหนดในปัจจุบันมีการรอดชีวิตมากขึ้น 

สาเหตุการเกิด 

ตามปกติเส้นเลือดที่ทำหน้าที่เลี้ยงจอประสาทตาจะเริ่มงอกเมื่ออายุครรภ์ดำเนินมาถึงสัปดาห์ที่ โดยเส้นเลือดเหล่านี้จะงอกและเจริญไปจนสุดรอบจอประสาทตาใกล้จมูก  จนถึงอายุครรภ์ครบ 32 สัปดาห์ ฝั่งด้านหางตาจะเจริญไปจนครบสุดจอประสาทตาที่เวลาอายุครรภ์ดำเนินมาจนถึง 40 สัปดาห์หรือก็คือจนครบกำหนดครรภ์ 

ภาพแสดงเส้นการงอกของเส้นเลือดปกติ (ซ้าย) และเส้นเลือดผิดปกติในภาวะ ROP (ขวา) 

ภาพแสดงจอประสาทตาปกติ โดยเส้นเลือดจะเจริญเติบโตเริ่มต้นงอกจากขั้วประสาทตาออกไป 

ภาวะจอประสาทตาผิดปกติในกลุ่มเด็กคลอดก่อนกำหนด (ROP)   มีสาเหตุเริ่มต้นมาจากการที่เส้นเลือดที่อยู่ระหว่างทางที่งอกไปตามจอประสาทตา มีการสัมผัสกับออกซิเจนที่มากกว่าปกติ โดยเส้นเลือดเหล่านี้พัฒนาไม่สมบูรณ์  ซึ่งเมื่อเส้นเลือดเหล่านี้เกิดการสัมผัสกับออกซิเจนที่มากกว่าปกติจะทำให้เส้นเลือดหดตัวทั้งที่ยังงอกไปไม่สุดขอบรอบนอก ของบริเวณจอประสาทตา  ทำให้บริเวณที่งอกไปไม่ถึงเกิดการขาดเลือด และมีการสร้างสารที่ผิดปกติออกมา คือ สาร VEGF โดยมีฤทธิ์กระตุ้นให้เกิดการงอกของเส้นเลือดเส้นใหม่ซึ่งจะมีความผิดปกติส่งผลให้เกิดปัญหาดึงรั้งจอประสาทตา จนทำให้หลุดลอกออกมาในที่สุด 

ภาวะนี้จะมีโอกาสพบได้มากยิ่งขึ้นในทารกที่อายุครรภ์น้อย โดยการศึกษาที่ผ่านมาพบว่าทารกที่คลอดก่อนกำหนดน้ำ ที่มีน้ำหนักน้อยกว่า 1250 กรัม จะมีโอกาสพบภาวะ ROP ได้มากกว่า 50%  ดังนั้นอายุครรภ์ และน้ำหนักแรกคลอดถือเป็นปัจจัยสำคัญของสาเหตุของการเกิดภาวะนี้  โดยทั่วไปเด็กที่มีน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่า 1500 กรัม หรืออายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะ ROP มากกว่ากลุ่มอื่น 

ในรายที่อาการไม่รุนแรงจนทำให้ตาบอด  ภาวะ ROP นี้อาจก่อให้เกิดภาวะสายตาสั้น ตาเข หรือจอประสาทตาลอก 

ลักษณะของจอประสาทตาผิดปกติในเด็กที่คลอดก่อนกำหนด 

มีการแบ่งตำแหน่งและความรุนแรงของโรคตามหลักจักษุวิทยาดังนี้ 

ระยะของโรค 

·                     ระยะ 0:  เส้นเลือดยังงอกไม่ถึงรอบนอกสุดของจอประสาทตา แต่ตัวเส้นเลือดยังไม่มีการผิดปกติ  

·                     ระยะ 1: เริ่มเห็นเส้นสีขาวบางๆ คั่นระหว่างบริเวณตำแหน่งที่มีเส้นเลือดและที่ยังไม่มีเส้นเลือดงอกไปถึง 
 

·                     ระยะ 2: เส้นคั่นสีขาวที่เกิดขึ้นมีการหนาตัวและนูนขึ้น 
 

·                     ระยะ 3: เส้นคั่น  เริ่มมีเส้นเลือดที่ผิดปกติงอกขึ้นมา 
 

·                     ระยะ 4: เส้นเลือดที่ผิดปกติเกิดการดึงรั้งจอประสาทตา ส่งผลให้จอประสาทตาเกิดการลอกในบางส่วน 
 
 

·                     ระยะ 5: จอประสาทตาเกิดการหลุดลอกทั้งหมด 
 

แนวทางการรักษาโรค 

กรณีที่พยาธิสภาพอยู่ในระยะที่ 3 บริเวณโซน 1 หรือ 2 แพทย์จะพิจารณาให้รับการรักษาเพื่อหยุดยั้งไม่ให้การงอกเพิ่มมากขึ้นของเส้นเลือด ที่มีความผิดปกติ เนื่องจากเส้นเลือดเหล่านี้จะก่อให้เกิดปัญหาการดึงรั้งจอประสาทตาทำให้เกิดการหลุดลอกได้ โดยแนวทางการรักษาโดยการจี้ความเย็น หรือทำการเลเซอร์ที่บริเวณจอประสาทตา 

 หากโรคมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นโดยจอประสาทตาเกิดการหลุดลอกบางส่วนคือ ในระยะ 4 แพทย์จะพิจารณาให้ทำการผ่าตัด แต่อาจได้ผลไม่แน่นอน  แต่เมื่อถึงระยะที่ 5 การรักษาจะไม่มีผล ไม่ว่าจะผ่าตัดหรือไม่ก็ตาม ซึ่งเป็นระยะที่ตาบอดแล้ว 

การตรวจตา 

·                     เด็กที่คลอดก่อนกำหนดที่มีน้ำหนักน้อยกว่า 1500 กรัม หรือที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์ควรจะได้รับการตรวจจอประสาทตาโดยจักษุแพทย์ทุกราย หรือในบางกรณีที่มีน้ำหนักอยู่ช่วงระหว่าง 1500-2000 กรัม หรือมีอายุครรภ์มากกว่า 32 สัปดาห์ แต่มีปัญหาโรคอื่นๆที่ต้องมีการใช้เครื่องช่วยหายใจ กุมารแพทย์อาจพิจารณาให้ได้รับการตรวจตาร่วมด้วย 

·                     มีการขยายม่านตาเพื่อตรวจจอประสาทตา 

·                     ในกรณีที่หากไม่มีภาวะของ ROP แต่เส้นเลือดยังงอกไม่ครบทั่วจอประสาทตา จะนัดตรวจเป็นระยะๆ จนมั่นใจว่าเส้นเลือดงอกมีการเจริญเติบโตครบตามปกติ 

·                     กรณีระยะแรกที่อาการไม่รุนแรง จะมีการตรวจติดตามว่าตัวโรคดีขึ้นหรือเลวลง 

·                     กรณีที่ตัวโรคอาการอยู่ในระยะที่รุนแรงขึ้นคือระยะ 3 บริเวณโซน 1-2 แพทย์จะพิจารณาแนวทางการรักษาต่อไป 

·                      กรณีที่ตัวโรคดำเนินไปจนถึงระยะที่ 4-5 โอกาสที่จะมองเห็นมีเปอร์เซ็นต์น้อยมาก จนถึงตาบอดได้  

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะนี้ 

เด็กที่เป็นภาวะโรค ROP แม้ว่าโรคจะไม่ได้ดำเนินมาจนถึงระยะที่ 4 หรือ 5 มีโอกาสที่จะเกิดปัญหาอื่นๆตามมาในภายหลังได้แม้จะได้รับการรักษาแล้วก็ตาม ได้แก่ 

·                     สายตาสั้น 

·                     ตาเข 

·                     ตาขี้เกียจ 

·                      ต้อหิน  

·                     จอประสาทตาที่เกิดภายหลัง 

ข้อแนะนำสำหรับเด็ก

·                     เด็กที่ได้รับการรักษาจนหายจากภาวะ ROP ควรเข้ารับการตรวจตาเป็นระยะ  

·                     เด็กที่จำเป็นต้องเข้ารับการเลเซอร์  จี้ความเย็น หรือผ่าตัด อาจต้องทำเข้ารับการรักษามากกว่า 1 ครั้ง 

ขอขอบคุณผู้ที่ติดตามบทความของเราร้าน แว่นสายตา แว่นกันแดด กรอบแว่นสายตา กรอบแว่นกันแดด แว่น rayban ตัดแว่นตาออนไลน์ ซ่อมแว่นสายตา ปรึกษาปัญหาสายตา Youoptic กัน นะคะ ขอบคุณค่ะ สำหรับ ผู้ที่มีปัญหาทางด้านสายตา แว่นสายตา แว่นกันแดด หรือ ปัญหาเกี่ยวกับดวงตา ติดต่อเข้ามาปรึกษาทางร้านได้ตลอดเลยนะคะ

สำหรับผู้ที่จะเดินทางมาติดต่อทางร้านตั้งอยู่แถวถนนรามอินทรา โดยอยู่ในซอยคู้บอน ใกล้ถนนนวมินทร์และมีนบุรี โทรสอบถามเส้นทางได้ที่เบอร์ 087-513-6544

ด้วยความหวังดีจาก ร้านแว่นสายตา แว่นตาออนไลน์ แว่นตา กรอบแว่นสายตา กรอบแว่นกันแดด ตัดแว่นตาออนไลน์ ตัดเลนส์สายตา รับซ่อมแว่นสายตา Youoptic